Инсон орзу-хавас билан яшайди. Буюкликни орзу килувчи чўккиларга ошикади. Айникса, ёшлар ўз гайратларини истеъфода этувчи фаолият майдонини излайдилар. Хаётнинг долгали денгизларига умидбахш жилга бўлиб кўшилиш истагида улгаядилар. Жамиятимиз уларнинг гайрат-шижоати, ёркин истеъдоди, гувиллаб сафга кўшилаётган ёшларнинг навнихол ижод самаралари билан кўркам ва бадавлатдир.Мамлакатимизда ёшларнинг маънавий етук, ёркин шахс сифатида улгайиши хамда жамият хаётида ўз ўрнини топиши учун етарли барча шарт-шароитлар яратилган. Ана шундай билим масканларидан бири хисобланган В. А. Успенский номидаги Республика ихтисослаштирилган мусика академик лицейи бугун 70  ёшни  каршиламокда. 1939 йил 4 октябрда 20 нафар ўкувчи билан дастлабки кадамларни ташлаган В. А. Успенский номидаги Республика ўрта махсус мусика мактаб-интернати, хозирги кунда Республика ихтисослаштирилган мусика академик лицейи деб юритилади. Истеъдодларнинг канотли парвозида ижодкор ёшларни кўллаб-кувватлаш мамлакатимизда давлат сиёсатига кўтарилгани мухим ахамият касб этади. Истиклолимизнинг дастлабки йиллариданок  давлатимиз рахбари томонидан санъат ва мусикага бўлган эътиборнинг кучайтирилиши натижасида истеъдодли ва иктидорли ёшларимизга кенг имкониятлар йўли очиб берилди. Бунинг яккол мисоли сифатида 1992 йилнинг 28 августидаги “ Ўзбекистон ижодкор ёшларини давлат томонидан кўллаб- кувватлаш чора- тадбирлари тўгрисида” ги фармон хамда 2008 йилнинг  8 июль ойида кабул килинган «Болалар мусика ва санъат мактабларининг моддий-техник базасини мустахкамлаш ва уларнинг фаолиятини янада яхшилаш бўйича 2009-2014 йилларга мўлжалланган Давлат дастури тўгрисида»ги карорини айтиб ўтишимиз даркор. Дархакикат, Президентимизнинг кабул килган Фармойишларида Р. М. Глиэр ва В.А.Успенский номидаги Республика ихтисослаштирилган мусика академик лицейларининг моддий-техник ва умумтаълим базасини ривожлантириш, мустахкамлаш, касбий йўналишига оид фаолиятини ўкув-методик жихатдан таъминлаш долзарб вазифа эканлигига хам алохида эътибор каратилган эди.Колаверса, бу йўналишда икки ўкув масканларини 2009-2010 йилларида кенгайтириш ва реконструкция килиш учун давлатимиз томонидан зарур чора-тадбирлар белгиланди.[1]Лицей жамоасининг машаккатли мехнатлари ва тинимсиз изланишлари натижасида кўплаб истеъдодли ва иктидорли ёшлар Республика ва Халкаро танловларда ўз ижро репертуарларидан ўрин олган Ўзбекистон бастакорлари ва жахон классик композиторларининг ноёб асарларини мохирона ижро этиб, мусика ихлосмандларининг олкишларига ва олий мукофотларига сазавор бўлмокда. Бундан ташкари истеъдод эгаларини кашф этишда ўз фидойилиги ва гамхўрлигини аямаган педогог-мураббийлар ўкувчиларнинг хар тарафлама комил, юксак маънавий-маданий савиясини юксалтиришга хам алохида эътибор берадилар.Шу ўринда мактаб тарихига назар ташлар эканмиз, бу даргохга рахбарлик килган консерватория директори, санъат арбоби, профессор А.С. Лисовский ва унинг илмий ишлар бўйича ўринбосари Ф. М. Меринг, юкори малакали мутахассислардан Р.Л. Фелициант, А.Ж. Нодельман, Г.В. Васильев, В. Н. Козолунов, А.В. Теплоухов, А. И. Подгорний, О. К. Сойфер, Е. Н. Зверьева, Н. Ф. Орлова, О.С. Поликарпова, В. А. Веселова каби фидойи мураббий-ўкитувчилар мактабнинг тўлаконли фаолият юритишида ўз имконият ва салохиятларини сафарбар килишган. Мактаб ташкил этилганидан бери рахбарлик вазифасида 1940-1960 йилларда О.С. Поликарпова, 1960-1990 йилларда И.Г. Йўлдошева, 1990-2008 йиллар давомида эса бевакт орамиздан кетган К.О. Зоиров директорлик лавозимида мехнат килган. Агар дастлабки директорлар болаларнинг хакикий оналарига айланиб мактаб жамоасининг чин етакчиси бўлишган бўлса, (О.С. Поликарпова ва И.Г. Йўлдошева «Ўзбекистонда хизмат кўрсатган ўкитувчи» деган шарафли унвонга, катор орден ва медалларга сазовор бўлишган) К. А. Зоиров  ўзгача иш услубига эга бўлиб, жамоанинг муваффакиятида, шубхасиз, хакикий химоячи, маслахатчисига айланган беназир рахбарлардан бири эди. Албатта, бу фидойи инсоннинг ташаббускорлиги мактабда таълим-тарбия ишининг самарадорлигини оширишига, катта ижодий ютукларга эришишига сабаб бўлди. Бу масъулиятли вазифани бажаришда рахматли Комил Зоировнинг муовинлари Л.А. Мухитдинова, Н.П. Котова, Д.А.Джамалова, Н.А.Карташёва, бўлим бошликлари А.А.Ким, М.Н.Зайко, Ж.С.Сабуров, Г.А.Золотых, М.С.Плазинская, И.Т.Ганиев, Э.Э. Эмануэль, Х.Н. Кадырова, Х.Т.Саидова, В.Г. Василенко  каби катор фидойиларнинг хам хизматлари бекиёсдир.Даргохда педогог-мураббийларнинг камтарона хизматлари доимий равишда давлатимиз томонидан рагбатлантириб турилади. Жумладан, Ўзбекистон санъати ва маданияти Фонд Форуми ташаббуси билан эълон килинган “Педагогик грантлар дастури”да лицей ўкитувчиларидан Д.А.Джамолова – 2006 йилда, Э.У. Мамаджанова – 2007 йилда, И.М. Ковбас – 2008 йилда I йўналиш бўйича голиб бўлдилар.  Хозирда лицейда фаолият кўрсатаётган ўкитувчилар каторида Ўзбекистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби, 2та Ўзбекистонда хизмат кўрсатган маданият ходими, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган ўкитувчи, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган Халк таълими ходими, 4та санъатшунослик номзодлари,  6та педагогика фанлар номзодлари, 7та профессор ва 3та доцент хизмат килмокдалар. Бугунги кунда лицей Республика ва Халкаро танловларда катнашиб, голибликни кўлга киритиб келаётган истеъдодли ёш ўкувчилари билан фахрланади. Улар ўкув масканнинг анъаналарини изчил давом эттириб, махоратларини такомиллаштирмокдалар. Сўнгги йилларда мактаб ўкувчилари нуфузли Халкаро мусика фестиваллари, Республикамиз микёсида ўтказилаётган концертларда, танловларда фаол иштирок этиб келишмокда. Жумладан, 2009 йил «Соглом авлод учун» Халкаро жамгармаси томонидан ташкил этилган «Санъат гунчалари» танловида С. Ким, Н. Наимова, Т. Акбарова, В. Гусейнова, Э. Хушвактов, К. Муинов ва бошкалар ўз махорати билан кўпчиликни хайратда колдирди.Б. Абдураимов «Келажак овози – 2005» голиби, АКШнинг бир катор танловларининг I ўрин совриндори, «Нихол – 2008» ва нихоят, 2009 йил Англияда бўлиб ўтган нуфузли Халкаро пианиночилар танловининг энг ёш голиби бўлиб, санъат ахлини хайратда колдирди. Нодир Хошимов эса скрипка мутахассислиги бўйича ўтказилган бир катор нуфузли Халкаро танлови хамда “К. Паганини-2007” танловида голибликни кўлга киритиб, бутун дунёга Ўзбекистон ижрочилик санъатини яна бир бор намоён этди.Кардош республикаларда бўлиб ўтган танловларда: Киргизистоннинг Бишкек шахрида ўтказилган «ARS POLONIA» танловларида Кан Елена (II ўрин), Ким Александра (III ўрин), Денисенко Иван (II ўрин), Ни Кристина (III ўрин), Саидкаримов Жамшид (I ўрин), Денисенко Александр («Умид» соврини), Козогистоннинг «Астана-Мерей-2008» номли танловида Саидкаримов Жамшид (I ўрин), Хушвактов Эркин (I ўрин), Сайфиддинов Мухриддин (II ўрин), Джуматов Нурисломбек (II ўрин), Василевский Олег (III ўрин), Шайбакова Лилия (III ўрин), Юсупов Сарварбек (III ўрин) совринларини кўлга киритдилар; 2008 йил Франциянинг Париж шахрида Н.Рубинштейн номли Халкаро танловларда Ким Агата (I ўрин),  Ким Александра (II ўрин), Рихсиева Лайло (II ўрин), Дадабаева Шахноза (II ўрин) ларни эгаллаб лауреат бўлиб кайтишди; 2008 йил Украинанинг Симферополь шахридаги «Синяя птица» танловида – Кан Елена (I ўрин), Саидкаримов Жамшид (I ўрин), Сайфиддинов Мухриддин (I ўрин), 2009 йилда – Гусейнова Влада (I ўрин) ва Руминиянинг  Бухарест шахридаги танловда Дадамухамедова Нодира (I ўрин), Агаева Зарина (I ўрин), Акбарова Тамара (I ўрин) эгаси бўлиб кайтдилар;Германиянинг Берлин шахридаги «Verfemte Musik 2008» танловида Угай Лилия (II ўрин), «SFORZANDO» танловида Саримсакова Тамила (III ўрин), 2009 йил эса – Ким Агата (I ўрин) ва Москва шахрида Фридерик Шопен номли танловда Салимджанова Тамила (IV ўрин)ни кўлга киритдилар;2008 йил Москва шахрида бўлиб ўтган «Щелкунчик» Халкаро телетанловида – Кан Елена, Салимджанов Аскар дипломлар билан такдирландилар; Жорий йили Францияда ўтказилган А.Скрябин номли IX Халкаро пианиночилар танловида Бреславец Андрей (I ўрин); Германиянинг Веймар шахрида Ф.Лист номли  II Халкаро ёш пианиночилар танловида – Пак Артем (IV ўрин) эгаси бўлиб кайтдилар; 2009 йил Киев шахрининг Ворзель шахрида «Искусство XXI века» номли торли чолгулар ва ёш ижрочилар танловида – Салимджанов Аскар (I ўрин), Рутка Эдуард (IV ўрин) ларни олишга муяссар бўлдилар; 2009 йил Италия шахрида  «Пьетро Ардженто»  номли танловда – Рихсиева Лайло (II ўрин), Гаврилеева Маша (III ўрин) совринларини кўлга киритдилар; Руминиянинг Бухарест шахрида «Pro Piano-Romania-2009» номли танловида – Ли Виктория (II ўрин), Ажиметов Шукур (II ўрин), Абилева Севиль (III ўрин), Пириева Шамма (IV ўрин), Сабитова Нилуфар (IV ўрин)ларни эгаллаб, лауреат унвонига эга бўлдилар; 2009 йил Франциядаги «Славян мусикаси» Халкаро танловида – Мирзаева Диёра (диплом, «Умид» соврини), Дадамухамедова  Нодира (III ўрин)  хамда Италияда Сан-Барталамео Аль Марэ шахрида бўлиб ўтган «Young talents» Халкаро танловида – Сайфиддинов Мухриддин (I ўрин), Салимджанов Аскар (I ўрин), Аширматов Алишер (II ўрин), Хамидов Хуршид (III ўрин)лар олиб кайтдилар;2009 йил Италиядаги Sieti di Giffoni Sei Casali шахрида бўлиб ўтган “Джузеппе Террачини» номли Халкаро танловда – Дадамухамедова Нодира (I ўрин, В категорияси), Абдуллаева Иноятхон (I ўрин, С категорияси)да голиб бўлдилар.2009 йил Швецияда бўлиб ўтган Халкаро танловида Акбарова Тамара (I ўрин)га сазовор бўлди.2009 йил Украинанинг Киев шахрида бўлиб ўтган «Индивидуалис» номли VII Халкаро мустакил мусика танловида Дадамухамедова Нодира (I ўрин), Абдуллаева Иноятхон (II ўрин) ва Болгариядаги «Умидлар, истеъдолар, уста сабоклар» номли Халкаро танлов-фестивалда – Кан Елена (I ўрин) ўринларга сазовор бўлишди.Амин бўлишимиз мумкинки, бугунги кунда лицейимиз ёш истеъдод эгалари Ўзбекистон ижрочилик санъатини юкори чуккиларга кўтариб, дунёнинг халкаро сахналарини забт этиб келмокдалар.Ўкувчиларимиз орасида  Президент стипендияси сохиби бўлган ёшларимиз лицейда тахсил олиб, уларнинг аксарияти дунёнинг нуфузли мусика билим юртларида ўкишни давом эттириётгани калбимизда фахр ва ифтихор туйгуларини уйготади. Шу ўринда Юртбошимиз ушбу сўзларини тилга олиб ўтиш жоиздир: «Маънавиятни йўкотсак, ўзимиз ва ўзлигимизни йўкотамиз. Маънавиятни юксалтирсак, ўз мурод-максадимизга етишда кучли мадад топамиз».[2]В.А. Успенский номли лицей жамоасининг асосий максади ва вазифаси хам «Жисмонан бакувват, маънан етук, рухан тетик авлод» етиштиришдир!ицейда республикамизнинг кўпгина вилоятларидан келиб ўкийдиган болалар учун барча шароитлар яратилган. Бу йил лицей кошидаги интернат ташкил топганига мана 30 йилдир. Кўп йиллар интернатнинг катта тарбиячиси, яъни катта она бўлиб, болаларга мехр-мухаббатини бериб келган Н.А. Карташёва, бугунги кунда уни йўлини босаётган Г. Имомова фаолият кўрсатмокда. Лицей-интернатда ўз ишининг фидойиларидан М.Ш.Шарипова, С.М.Мансурова, Р. Уразбаева, С. Оразалиев, Л.Н. Кисиль, Э.Ю. Умарова, С.М. Просвирновалар бутун калбларининг тубидаги мехр-мухаббатини бериб болаларга таълим-тарбия беришмокда.Айникса, лицей ўкувчиларидан Мухиддинова Нилуфар Тошкент шахрининг 2200 йиллик муборак санасига багишлаб ЮНЕСКОнинг Париж шахридаги бош кароргохида ўтказилган тантаналарда, «Ўзбекистон маданияти ва санъати форуми» жамгармаси томонидан Франция давлатида ўтказилган концерт ва маданий тадбирларида муваффакиятли иштирок этди.Энг кувонарлиси шундаки, лицей кошида фаолият кўрсатиб келаётган ўсмирлар симфоник оркестри 2006 йил «Ўзбекистон маданияти ва санъати форуми»  жамгармаси кўмаги билан Москва шахрида бўлиб ўтган «Ўзбекистон санъати кечаси»да маэстро Владимир Спиваков дирижёрлиги остида катнашиб ўзининг мохирона ижроси билан тамошабинлар олкишига сазавор бўлди. Президентимиз Ислом Каримов ташаббуси билан ёш истеъдод эгалари учун таъсис этилган «Нихол» мукофотини 2007 йилги совриндори бўлган оркестр жамоаси бу йил Ўзбекистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби Б.Расулов рахбарлигида Самарканд шахрида ўтказилган еттинчи «Шарк тароналари» Халкаро мусика фестивалида, хорижлик мехмонларни  ўзининг юкори ижрочилик махорати билан хайратда колдиришга муяссар бўлди. Ёшларнинг иктидорлари ўз-ўзидан юзага чикмайди. Хар бир нихол эътибор ва парвариш натижасида улгайиб мева бергани каби ёшлар хам кимнингдир ташаббуси, эътибори туфайли ўзини намоён килади. Шу маънода лицейда умидли ёшларни тарбиялаб вояга етказаётган, уларга юрак хароратини багишлаётган устоз-мураббийларнинг мехнатини алохида таъкидлаш лозим. Хозирги кунда лицейда мана шу талабларга тўла жавоб берувчи мураббийлар Ўзбекистонда хизмат кўрсатган ўкитувчи, «Мехнат шухрати» ордени сохибаси, фахрий профессор, улуг ёшда бўлишига карамай хамон ёшларга сабок бериб келаётган Т. А. Попович, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган маданият ходими   М. Н. Зайко, таникли ўкитувчилардан А. А. Ким, Л. Р. Флорентьева, И. Т. Ганиев, М. Х. Ахмедова, Л. А. Мухитдинова, Г.К. Ташпулатова, Г.А. Золотых, Ж.С. Сабуров, Н.П. Котова, Х.Н. Кадырова, Х.Т. Саидова, Э.Э. Эмануэль, Т. Н. Сотникова, М.С. Плазинская, И.М. Ковбас, А.Х. Раимджанов каби мохир мусика устоз-педагогларимиз бу улуг даргохнинг кўп йиллик анъаналарини давом эттирган холда кобилиятли шогирдлар етиштиришда фидойилик кўрсатишмокда.Зеро, уларнинг машаккатли мехнатлари эвазига Ёшларимиз камол топмокда, ўзбек маданияти ва санъати равнакига хизмат киладиган минглаб истеъдод эгаларилари етишиб чикмокда.Шундай экан, бугун санъат оламида чакнаётган митти юлдузлар эртага ўз сози ва ўз овози билан дунёни забт этса не ажаб!70-йиллик туйинг муборак бўлсин, азиз В.Успенский номидаги санъат маскани!


[2] И.А. Каримов.  «Юксак маънавият – енгилмас куч»